گوگل دسترسی کودکان زیر ۱۳ سال به Gemini را تحت کنترل والدین ممکن کرد

هوش مصنوعی (AI) و چت‌بات‌های هوشمندی مانند جمینی (Gemini) گوگل، به سرعت در حال تبدیل شدن به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی دیجیتال ما هستند. از کمک در انجام تکالیف و جستجوی اطلاعات گرفته تا تولید محتوای خلاقانه، این ابزارها قابلیت‌های شگفت‌انگیزی را ارائه می‌دهند. اما همزمان با گسترش نفوذ AI، سوالات مهمی نیز در مورد دسترسی و استفاده گروه‌های سنی پایین‌تر، به خصوص کودکان زیر ۱۳ سال، مطرح می‌شود. تا کنون، استفاده مستقیم از بسیاری از این چت‌بات‌های قدرتمند برای کودکان به دلیل نگرانی‌های مربوط به محتوای نامناسب، دقت اطلاعات و حریم خصوصی، محدود یا ممنوع بوده است.

 

اما به نظر می‌رسد گوگل در حال برداشتن گامی بزرگ (و البته بحث‌برانگیز) در این زمینه است. بر اساس گزارش‌های جدید، این غول فناوری قصد دارد به زودی (احتمالاً از هفته آینده)، امکان استفاده از هوش مصنوعی پرچم‌دار خود، جمینی، را برای کودکان زیر ۱۳ سال فراهم کند. اما نکته کلیدی و بسیار مهم این است که این دسترسی، بدون کنترل والدین نخواهد بود، بلکه فقط و فقط از طریق حساب‌های گوگل مدیریت‌شده توسط والدین و با استفاده از ابزار کنترلی Family Link گوگل امکان‌پذیر خواهد بود.

 

گوگل تاکید کرده که حفاظ‌های ایمنی (Guardrails) ویژه‌ای برای این کاربران کم‌سن‌وسال در نظر گرفته و از داده‌های آن‌ها برای آموزش مدل‌های AI خود استفاده نخواهد کرد. با این حال، این اقدام گوگل در بحبوحه رقابت شدید شرکت‌های فناوری برای جذب مخاطبان جوان‌تر و همزمان با افزایش نگرانی‌های جهانی در مورد خطرات بالقوه هوش مصنوعی برای کودکان (که توسط سازمان‌هایی مانند یونسکو نیز مطرح شده)، سوالات و بحث‌های زیادی را ایجاد کرده است.

اما این سیاست جدید گوگل دقیقاً چیست؟ Family Link چگونه در این فرآیند نقش ایفا می‌کند؟ چه تضمین‌های ایمنی‌ای واقعاً وجود دارد و آیا کافی هستند؟ انگیزه‌های گوگل از این اقدام چیست و والدین چه نکاتی را باید قبل از فعال کردن جمینی برای فرزندانشان بدانند؟ در این مقاله جامع و تحلیلی در های ورت (hiwert.com)، ما به تمام این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم و با نگاهی دقیق و مسئولانه، این تحول جدید در دسترسی کودکان به هوش مصنوعی را بررسی می‌کنیم.

 

 

تغییر سیاست گوگل: کودکان زیر ۱۳ سال چگونه به جمینی دسترسی خواهند یافت؟

خبر اصلی که توسط رسانه‌ های معتبری چون نیویورک تایمز (به نقل از TechCrunch) منتشر شده، حاکی از یک تغییر مهم در سیاست‌ های گوگل است:

 

• زمان اجرا: گوگل قصد دارد از هفته آینده (اوایل ماه می ۲۰۲۵) امکان دسترسی به چت‌ بات جمینی را برای کودکان زیر ۱۳ سال فراهم کند.

 

 

شرط لازم: حساب مدیریت‌شده با Family Link: این مهم‌ترین نکته است. دسترسی به جمینی برای کودکان زیر ۱۳ سال، آزاد و بدون نظارت نخواهد بود. بلکه فقط کودکانی می‌توانند از جمینی استفاده کنند که:

دارای یک حساب گوگل (Google Account) باشند.

این حساب توسط والدینشان و از طریق سرویس Google Family Link مدیریت شود.

والدین به طور مشخص و فعالانه اجازه دسترسی فرزندشان به جمینی را از طریق تنظیمات Family Link صادر کنند (Opt-in).

 

 

• Family Link چیست؟ برای کسانی که آشنا نیستند، Family Link ابزار رایگان گوگل برای کنترل والدین است. والدین با استفاده از آن می‌توانند برای فرزندان زیر ۱۳ سال خود حساب گوگل ایجاد کرده، بر فعالیت‌های آنلاین آن‌ها نظارت کنند، زمان استفاده از دستگاه‌ها را مدیریت نمایند، محتوای مناسب سن را فیلتر کنند و دسترسی به برنامه‌ها و سرویس‌های مختلف گوگل را تأیید یا رد نمایند. در واقع، جمینی به عنوان یک سرویس جدید به لیست سرویس‌هایی اضافه می‌شود که والدین می‌توانند دسترسی به آن را برای فرزندشان مدیریت کنند.

 

• تفاوت با قبل: پیش از این، برای استفاده از نسخه مستقل جمینی (از طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن)، معمولاً نیاز به یک حساب گوگل استاندارد بود که شرط سنی آن (در اکثر کشورها) ۱۳ سال یا بالاتر است. این سیاست جدید، درهای جمینی را به روی گروه سنی پایین‌تر، اما تحت نظارت دقیق والدین، باز می‌کند.

 

 

 

 

سپر دفاعی گوگل؟ تضمین‌ های ایمنی اعلام‌ شده برای کاربران کم‌ سن‌ و سال

گوگل برای کاهش نگرانی‌ها در مورد دسترسی کودکان به جمینی، مجموعه‌ای از تدابیر ایمنی را اعلام کرده است:

 

• ۱. حفاظ‌ های محتوایی ویژه (Specific Content Guardrails): گوگل ادعا می‌کند که نسخه‌ای از جمینی که در اختیار کودکان قرار می‌گیرد، دارای حفاظ‌ها و فیلترهای محتوایی سخت‌گیرانه‌تری نسبت به نسخه بزرگسالان است. اگرچه جزئیات فنی این حفاظ‌ها منتشر نشده، اما انتظار می‌رود که این موارد شامل فیلتر کردن فعالانه‌تر موضوعات نامناسب مانند خشونت، محتوای جنسی، نفرت‌پراکنی، اطلاعات غلط خطرناک و سایر موارد مضر برای کودکان باشد. همچنین ممکن است لحن پاسخ‌ها ساده‌تر و زبان آن مناسب‌تر برای کودکان تنظیم شده باشد و برخی قابلیت‌های پیشرفته‌تر جمینی برای آن‌ها محدود شده باشد.

 

• ۲. عدم استفاده از داده‌ها برای آموزش AI: یکی از مهم‌ترین تعهدات گوگل این است که داده‌های حاصل از تعاملات کودکان زیر ۱۳ سال با جمینی، برای آموزش و بهبود مدل‌های هوش مصنوعی گوگل استفاده نخواهد شد. این اقدام برای رعایت قوانین حفظ حریم خصوصی کودکان (مانند قانون کوپا - COPPA در آمریکا) و جلب اعتماد والدین بسیار حیاتی است.

 

• ۳. کنترل کامل والدین از طریق Family Link: همانطور که گفته شد، کلید اصلی دسترسی در دست والدین است. آن‌ها می‌توانند هر زمان که بخواهند دسترسی فرزندشان به جمینی را فعال یا غیرفعال کنند. همچنین احتمالاً می‌توانند (مانند سایر فعالیت‌ها در Family Link) بر تاریخچه استفاده فرزندشان نظارت داشته باشند و سایر محدودیت‌های کلی حساب گوگل (مانند فیلترهای جستجو یا یوتیوب) را نیز اعمال کنند که بر تجربه جمینی تأثیر می‌گذارد.

 

 

آیا این سپرها نفوذناپذیرند؟ نگاهی منتقدانه به چالش‌ های ایمنی

با وجود تدابیر اعلام‌ شده توسط گوگل، کارشناسان و فعالان حوزه ایمنی کودکان همچنان نگرانی‌های جدی در مورد دسترسی کودکان به مدل‌های قدرتمند هوش مصنوعی مانند جمینی دارند:

 

• خطای فیلترها: هیچ فیلتر محتوایی ۱۰۰٪ بی‌نقص نیست. مدل‌های زبانی بزرگ بسیار پیچیده هستند و همواره احتمال عبور محتوای نامناسب یا مضر از فیلترها وجود دارد، حتی با وجود سخت‌گیرانه‌ترین تنظیمات.

 

• خطر توهم (Hallucination): جمینی نیز مانند تمام LLMهای دیگر، مستعد "توهم" است؛ یعنی می‌تواند اطلاعات کاملاً غلط یا بی‌معنی را با قاطعیت کامل بیان کند. این موضوع می‌تواند برای کودکانی که در حال یادگیری هستند و ممکن است به راحتی اطلاعات نادرست را باور کنند، بسیار گمراه‌کننده و حتی خطرناک باشد.

 

• سوگیری‌ های پنهان (Bias): مدل‌ های AI ممکن است سوگیری‌های جنسیتی، نژادی یا فرهنگی موجود در داده‌های آموزشی عظیم خود را بازتاب دهند و اطلاعات یا دیدگاه‌های جهت‌دار و نامناسبی را به کودکان ارائه دهند.

 

• ابهامات حریم خصوصی داده‌ ها: اگرچه گوگل می‌گوید از داده‌ها برای آموزش استفاده نمی‌کند، اما دقیقاً چه داده‌هایی از تعامل کودک با جمینی جمع‌آوری می‌شود؟ چگونه ناشناس‌سازی و محافظت می‌شوند؟ آیا ممکن است این داده‌ها در آینده برای مقاصد دیگری (مانند پروفایل‌سازی برای تبلیغات در سنین بالاتر) استفاده شوند؟ نیاز به شفافیت بسیار بیشتری در این زمینه وجود دارد.

 

• تأثیر بر رشد شناختی و اجتماعی: برخی کارشناسان نگرانند که اتکای زودهنگام کودکان به AI برای پاسخ به سوالات یا انجام تکالیف، ممکن است بر رشد تفکر انتقادی، خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. همچنین نگرانی‌هایی در مورد کاهش تعاملات اجتماعی (همانطور که در گزارش Slack نیز اشاره شد) وجود دارد.

 

 

مسابقه برای جذب نسل آلفا: چرا گوگل و رقبا به دنبال کاربران جوان‌تر هستند؟

تصمیم گوگل برای باز کردن درهای جمینی به روی کودکان، تنها یک تصمیم فنی یا آموزشی نیست، بلکه یک حرکت استراتژیک مهم در میانه رقابت داغ هوش مصنوعی است:

 

• ایجاد وفاداری از سنین پایین: شرکت‌های فناوری می‌دانند که کودکانی که از سنین پایین با یک پلتفرم یا اکوسیستم خاص (در اینجا، اکوسیستم گوگل و هوش مصنوعی جمینی) آشنا و به آن عادت می‌کنند، به احتمال زیاد در آینده نیز به کاربران وفادار آن باقی خواهند ماند. این یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای حفظ سهم بازار در نسل‌های آینده است.

 

• رقابت مستقیم با رقبا: OpenAI، متا و سایر بازیگران AI نیز به دنبال راه‌هایی برای ارائه خدمات به کاربران جوان‌تر هستند (اغلب با نسخه‌های محدودتر یا نیاز به نظارت والدین). گوگل نمی‌خواهد از این قافله عقب بماند و با ادغام جمینی در Family Link، راهی کنترل‌شده برای ورود به این بازار پیدا کرده است.

 

• پتانسیل کاربردهای آموزشی: گوگل همواره بر نقش مثبت فناوری در آموزش تأکید داشته است. جمینی می‌تواند به عنوان یک ابزار کمک‌آموزشی، معلم خصوصی مجازی یا منبع اطلاعاتی تعاملی برای کودکان عمل کند (البته با تمام خطراتی که ذکر شد). ارائه دسترسی زودهنگام می‌تواند به شکل‌دهی به آینده آموزش مبتنی بر AI کمک کند.

 

 

 

نگرانی‌ های جهانی و ندای قانون‌ گذاری: یونسکو و آینده AI در آموزش

اقدام گوگل همزمان با افزایش نگرانی‌های جهانی در مورد تأثیر هوش مصنوعی بر کودکان و نوجوانان صورت می‌گیرد. یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) اواخر سال گذشته از دولت‌ها خواست تا استفاده از هوش مصنوعی مولد در آموزش را قانون‌گذاری کنند. نکات کلیدی مورد تاکید یونسکو عبارت بودند از:

 

• تعیین محدودیت‌های سنی: نیاز به تعیین حداقل سن مناسب برای استفاده از ابزارهای قدرتمند AI. (اقدام گوگل با شرط Family Link، نوعی پاسخ کنترل‌شده به این نگرانی است).

 

• ایجاد حفاظ‌های قوی برای حفاظت از داده‌ها و حریم خصوصی کاربران: اطمینان از عدم سوءاستفاده از داده‌های کودکان. (تعهد گوگل مبنی بر عدم استفاده از داده‌ها برای آموزش، در این راستاست).

این نشان می‌دهد که جامعه جهانی به دنبال یافتن راهی برای بهره‌مندی از مزایای AI در آموزش، ضمن به حداقل رساندن خطرات آن برای کودکان است و گوگل نیز باید در این چارچوب حرکت کند.

 

 

جمینی برای کودکان؛ گامی محتاطانه یا دریچه‌ ای زودهنگام به دنیای پیچیده AI؟

 

تصمیم گوگل برای فراهم کردن دسترسی کنترل‌شده کودکان زیر ۱۳ سال به هوش مصنوعی قدرتمند جمینی از طریق Family Link، یک اقدام مهم و چندوجهی است. از یک سو، می‌تواند به افزایش سواد دیجیتال و آشنایی زودهنگام کودکان با ابزارهای آینده کمک کند و پتانسیل‌های آموزشی جذابی را فراهم آورد. گوگل نیز با این کار، جای پای خود را در میان نسل آینده کاربران محکم‌ تر می‌کند.

 

اما از سوی دیگر، این اقدام نگرانی‌های جدی و قابل‌تاملی را در مورد ایمنی، حریم خصوصی، دقت اطلاعات و تأثیرات بلندمدت بر رشد شناختی و اجتماعی کودکان به همراه دارد. حفاظ‌های اعلام شده توسط گوگل گام‌های مثبتی هستند، اما با توجه به ماهیت غیرقابل پیش‌بینی و خطاپذیر هوش مصنوعی مولد، کافی بودن آن‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

 

در نهایت، مسئولیت اصلی بر دوش والدین است. فعال کردن جمینی برای کودک زیر ۱۳ سال باید با آگاهی کامل از خطرات، تعهد به نظارت فعال و آموزش مستمر به کودک همراه باشد. این دسترسی، به هیچ عنوان نباید به معنای رها کردن کودک در دنیای پیچیده هوش مصنوعی بدون راهنمایی و کنترل باشد.

جامعه جهانی، قانون‌گذاران و خود شرکت‌های فناوری نیز باید به تلاش برای ایجاد چارچوب‌های ایمن‌تر، شفاف‌تر و اخلاقی‌تر برای استفاده کودکان از هوش مصنوعی ادامه دهند. های ورت (hiwert.com) به عنوان یک رسانه مسئول، به نظارت دقیق بر این تحولات و بررسی پیامدهای آن برای کاربران، به خصوص کودکان و نوجوانان، ادامه خواهد داد. آینده تعامل نسل جدید با هوش مصنوعی در حال رقم خوردن است و همه ما در قبال شکل‌دهی مسئولانه به آن نقش داریم.